Mekanik Dalgalar
Mekanik dalgalar, yayılmak için bir ortama (katı, sıvı veya gaz) ihtiyaç duyan dalgalardır. Bu dalgalar, enerjiyi bir noktadan diğerine taşırken, ortamdaki parçacıkların titreşimi yoluyla ilerlerler.
Temel Özellikleri:
- Ortama İhtiyaç: Mekanik dalgalar boşlukta yayılamazlar.
- Titreşim: Dalga, ortamdaki parçacıkların titreşimiyle oluşur.
- Enerji Transferi: Temel olarak enerji transferi yaparlar, madde transferi yapmazlar.
Mekanik Dalga Çeşitleri:
- Enine Dalgalar: Parçacıkların titreşim yönü, dalganın ilerleme yönüne diktir. Örneğin, su dalgaları ve bir ip üzerinde oluşturulan dalgalar.
- Boyuna Dalgalar: Parçacıkların titreşim yönü, dalganın ilerleme yönüne paraleldir. Örneğin, ses dalgaları.
Temel Kavramlar:
- Dalga boyu: Bir dalganın ardışık iki tepe noktası veya çukur noktası arasındaki mesafedir.
- Frekans: Birim zamanda belirli bir noktadan geçen dalga sayısıdır.
- Periyot: Bir tam dalganın oluşması için geçen süredir. Frekansın tersidir.
- Genlik: Bir dalganın denge konumundan maksimum uzaklığıdır.
Örnekler:
- Ses: Havada veya diğer ortamlarda yayılan boyuna bir mekanik dalgadır.
- Deprem dalgaları: Yerkabuğunda yayılan karmaşık mekanik dalgalardır. Hem enine hem de boyuna olabilirler.
- Su dalgaları: Sıvı yüzeyinde yayılan mekanik dalgalardır.